Πρόωρος τοκετός: Ποιες είναι οι αιτίες και οι τρόποι αντιμετώπισης;

Ο πρόωρος τοκετός είναι από τα πιο περίπλοκα προβλήματα που μπορεί να εμφανιστεί στις περισσότερες κυήσεις. Η εγκυμοσύνη είναι η ομορφότερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας. Η κάθε γυναίκα επιθυμεί να έχει μια φυσιολογική εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές και να καταφέρει να γεννήσει ένα υγιές νεογνό. Αρκετές φορές όμως το έμβρυο εγκαταλείπει νωρίτερα το ζεστό περιβάλλον της μήτρας και ο τοκετός γίνεται πρόωρα.

Ως πρόωρος τοκετός ορίζεται κάθε τοκετός που πραγματοποιείται πριν την 37η εβδομάδα ως την κύηση. Σύμφωνα με την παγκόσμια οργάνωση υγείας, ως πρόωρος τοκετός ορίζεται κάθε τοκετός μεταξύ 23ης και 37ης εβδομάδας κύησης. Ο πρόωρος τοκετός εκδηλώνεται με πόνους (>3 συστολές της μήτρας σε διάστημα 30’) που αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα μπορεί να προκαλέσουν προοδευτική διαστολή του τραχήλου της μήτρας και να καταλήξουν στη γέννηση του παιδιού.

Το κύριο αίτιο του πρόωρου τοκετού δεν έχει διευκρινιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο χωρίζοντας σε κατηγορίες τους παράγοντες του πρόωρου τοκετού, έχουμε :

• Τα αίτια από πλευράς της μητέρας: στα οποία συγκαταλέγονται το ιστορικό των προηγούμενων κυήσεων, η ηλικία της μητέρας, παθήσεις της μητέρας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις, η διατροφή και ο τρόπος ζωής της εγκύου.
• Τα αίτια από μέρους της μήτρας: που περιλαμβάνουν ανατομικές  ανωμαλίες της μήτρας όπως η δίκερη μήτρα, την ανεπάρκεια του έσω τραχηλικού στομίου και τα ινομυώματα.
• Τα αίτια από μέρους της εμβρυοπλακουντιακής μονάδας: δηλαδή την πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα, τον προδρομικό πλακούντα, την πρόωρη ρήξη υμένων, ανωμαλίες στη διάπλαση του εμβρύου και τη χοριοαμνιονίτιδα.

Πολύ σημαντικό για τη διάγνωση του πρόωρου τοκετού είναι η χρησιμοποίηση του NST , το οποίο καταγράφει παράλληλα τη μυομητρική δραστηριότητα με την εμβρυϊκή καρδιακή λειτουργία. Επιπροσθέτως, η καλύτερη εκτίμηση κολπικής εξέτασης τραχήλου για ενδεχόμενη ρήξη εμβρυϊκών υμένων είναι να χρησιμοποιήσουμε το χάρτη ηλιοτροπίου, ενώ ακόμη καλύτερη μέθοδος για να αναγνωριστεί το μήκος του τραχήλου είναι ο διακολπικός υπέρηχος με τον οποίο μπορούμε να μετρήσουμε με ακρίβεια το μήκος του τραχήλου, την ποσότητα του αμνιακού υγρού και το πάχος των υμένων. Επίσης, η μέτρηση της εμβρυικής φιμπρονεκτίνης, όπου η παρουσία της μεταξύ 24ης  και  34ης  εβδομάδας κύησης δεν μπορεί από μόνη της να προκαλέσει πρόωρο τοκετό αλλά αποτελεί δείκτη πρόωρου τοκετού και τέλος η οιστριόλη αποτελεί ένα σημαντικό βιοχημικό δείκτη για τη διάγνωση του πρόωρου τοκετού. Η διαδικασία για τα επίπεδα της οιστριόλης είναι σχετικά εύκολη με λήψη σιελικού δείγματος.

Η άμεση αντιμετώπιση του πρόωρου τοκετού βασίζεται στην κλινική διάγνωσή του. Έτσι λοιπόν κάθε έγκυος η οποία αναφέρει συμπτώματα πρόωρου τοκετού πρέπει να μεταφέρεται στο νοσοκομείο.

Στόχοι της αντιμετώπισης είναι αφενός να σταματήσει ή τουλάχιστον να μειώσει την ένταση των πρόωρων συστολών επιβραδύνοντας έτσι τον τοκετό, και αφετέρου να προετοιμάσει εν δυνάμει το έμβρυο αν γεννηθεί πρόωρα. Η θεραπευτική αγωγή του πρόωρου τοκετού περιλαμβάνει την ανάπαυση της εγκύου και την χορήγηση φαρμάκων που δρουν αναστέλλοντας τον τοκετό ( τοκολυτικά φάρμακα ).
Για να αποφευχθεί ο πρόωρος τοκετός πρέπει να συστήνουμε σε όλες τις γυναίκες και ιδιαίτερα σε εκείνες οι οποίες έχουν ανάλογο ιστορικό να παρακολουθούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης από τον μαιευτήρα/ γυναικολόγο και να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις. Από τη στιγμή που θα διαγνωστεί απειλούμενος πρόωρος τοκετός και προσδιορισμός του πιθανού αιτίου που τον προκάλεσε, αρχίζει η προσπάθεια για την αναστολή του ή έστω την καθυστέρηση του τοκετού όσο περισσότερο γίνεται και εφόσον δεν διατρέχει άλλος κίνδυνος.

Ολοκληρώνοντας, όλες οι γυναίκες οι οποίες επιθυμούν ένα υγιές, τελειόμηνο βρέφος θα πρέπει να είναι ενημερωμένες, καθώς η έγκαιρη διάγνωση του πρόωρου τοκετού αποτελεί ένα ουσιαστικό γεγονός σε ότι αφορά το αποτέλεσμα.