Ινομυώματα Μήτρας - Συμπτώματα, Διάγνωση και Θεραπεία

Τι είναι τα ινομυώματα μήτρας;

Τα ινομυώματα (ή λειομυώματα) είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας που εμφανίζονται συχνότερα κατά την αναπαραγωγική ηλικία, κυρίως μετά τα 35 έτη. Ειδικότερα, το ινομύωμα είναι μια συμπαγής μάζα, συνήθως σφαιρικού σχήματος και σκληρή στη σύσταση, η οποία αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες του τοιχώματος της μήτρας και από μερικές ίνες συνδετικού ιστού.

Αν και συνήθως δεν προκαλούν σοβαρά συμπτώματα, η συμπτωματολογία τους εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και τον αριθμό τους. Καθώς επηρεάζονται από τις ορμόνες, έχουν την τάση να αυξάνονται πριν την εμμηνόπαυση και να συρρικνώνονται μετά από αυτήν, ενώ μπορεί να επανεμφανιστούν ακόμη και μετά από θεραπεία.

Πώς δημιουργούνται τα ινομυώματα;

Μπορεί να σχετίζονται με ορμονικούς παράγοντες, καθώς εξαρτώνται από τα επίπεδα οιστρογόνων, που μειώνονται στην εμμηνόπαυση (με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση τους) και αυξάνονται στην εγκυμοσύνη (οδηγώντας σε ανάπτυξή τους). Η εμφάνισή τους μπορεί να σχετίζεται με κληρονομικότητα. Επίσης, διαφέρουν σε αριθμό, μέγεθος και σχήμα, από λίγα χιλιοστά έως πάνω από 10 εκατοστά, και καθώς μεγαλώνουν, μπορεί να παραμορφώσουν τη μήτρα και να προκαλέσουν συμπτώματα, ενώ η νέκρωση του εσωτερικού τους μπορεί να προκαλέσει πόνο.

Ανάλογα πάντα με τη θέση τους διακρίνονται στους εξής τύπους:

• Στα ενδοτοιχωματικά, όπου το μεγαλύτερο τμήμα τους είναι βυθισμένο μέσα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας
• Στα υπορογόνια, που προεξέχουν από την εξωτερική επιφάνεια της μήτρας
• Στα υποβλεννογόνια, που προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα της μήτρας
• Στα τραχηλικά, που αναπτύσσονται στον τράχηλο της μήτρας, κάτι που συμβαίνει σπανιότερα

Βίντεο: Τι είναι τα ινομυώματα και πώς αντιμετωπίζονται;

Πόσο συχνά εμφανίζονται τα ινομυώματα;

Η συχνότητα τους είναι περίπου 20-40% στις γυναίκες, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό θα παρουσιάσει συμπτώματα και θα απαιτήσει θεραπεία. Ο κίνδυνος μετατροπής τους σε κακοήθεια είναι μικρότερος του 1% (1-2 στα 1000). Τα καρκινικά ινομυώματα είναι μια μορφή σαρκώματος (λειομυοσάρκωμα). Τα λειομυοσαρκώματα εμφανίζονται σε πολύ μικρό ποσοστό. Ωστόσο, οι γυναίκες που εμφανίζουν γρήγορη ανάπτυξη ινομυωμάτων της μήτρας ή κατά την εμμηνόπαυση, θα πρέπει να υποβάλλονται σε άμεσες εξετάσεις.

Συμπτώματα ινομυωμάτων

Τα περισσότερα είναι ασυμπτωματικά και μπορεί να εντοπιστούν τυχαία σε κάποιον υπερηχογραφικό έλεγχο. Η μη εκδήλωση συμπτωμάτων συνδέεται συνήθως με το μέγεθος και τη θέση τους. Στις περιπτώσεις που εκδηλώνονται, αυτά περιλαμβάνουν πολύ έντονες ή επώδυνες εμμηνορροϊκές περιόδους που μπορεί να προκαλέσουν και αναιμία, αίσθηση βάρους χαμηλά στην κοιλιά, διαταραχές σε ούρηση και αφόδευση και πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.

Έχουν επίσης συνδεθεί με προβλήματα γονιμότητας καθώς παραμορφώνουν τη μήτρα και μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία της. Επίσης, έχουν συνδεθεί με πρόωρους τοκετούς, αποκολλήσεις πλακούντα, ενώ μπορεί να είναι υπεύθυνα για επιπλοκές κατά τον τοκετό.

Ένα ινομύωμα μπορεί να χρειασθεί να αφαιρεθεί χειρουργικά τη στιγμή που παρουσιάζονται ένα από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Σημαντική αιμορραγία κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως ή αιμορραγία ανάμεσα σε δύο κύκλους.
• Αίσθημα βάρους και πίεσης στην περιοχή κάτω από τον ομφαλό.
• Συχνή ούρηση ή προβλήματα ούρησης μπορεί να προκληθούν από μεγάλο ινομύωμα που ασκεί πίεση στην κύστη.
• Δυσκοιλιότητα ή πόνο στο ορθό αν πιέζει το παχύ έντερο
• Αίσθημα πόνου και δυσφορίας κατά την ερωτική διείσδυση (δυσπαρεύνια).
• Πόνος στην περιοχή της οσφύος.
• Προβλήματα γονιμότητας

Δείτε πότε ένα ινομύωμα μπορεί να είναι επικίνδυνο.

Πώς γίνεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;

Διαγιγνώσκονται συνήθως τυχαία κατά τη διάρκεια μιας κλασικής γυναικολογικής εξέτασης. Η κλινική εξέταση μπορεί να δημιουργήσει υποψίες, αλλά το υπερηχογράφημα της πυέλου είναι αυτό που θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση και θα βοηθήσει στην καλύτερη εκτίμηση των διαστάσεων και της θέσης τους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου η ασθενής παρουσιάζει πολλαπλά ινομυώματα, συνιστάται προεγχειρητικά να χρησιμοποιηθούν και άλλες τεχνικές απεικόνισης, όπως η μαγνητική τομογραφία, για ακριβέστερη απεικόνιση. Για μερικά από αυτά, που βρίσκονται εντός της μήτρας (υποβλεννογόνιο), ο ιατρός μπορεί να εφαρμόσει πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως τρισδιάστατο υπερηχογράφημα και υστερογραφία.

Θεραπείες για τα ινομυώματα

Όταν είναι μικρά και δεν προκαλούν συμπτώματα, δεν απαιτείται θεραπεία, παρά μόνο τακτική παρακολούθηση. Η αντιμετώπιση των ινομυωμάτων κρίνεται απαραίτητη όταν προκαλούν ενοχλητικά συμπτώματα (π.χ. πίεση στην πυελική κοιλότητα, υπογονιμότητα, αποβολές, διαταραχές ούρησης) ή όταν εμποδίζουν τη γυναικολογική εκτίμηση. Οι θεραπευτικές επιλογές διακρίνονται σε συντηρητικές και χειρουργικές, και εξατομικεύονται ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση, τα συμπτώματα, την ηλικία της γυναίκας και την επιθυμία για τεκνοποίηση.

Φαρμακευτική αντιμετώπιση

Η φαρμακευτική αγωγή στοχεύει στη μείωση των επιπέδων οιστρογόνων, ώστε να συρρικνωθούν και να περιοριστούν τα συμπτώματα. Περιλαμβάνει θεραπείες με προγεστερόνη, αντισυλληπτικά ή φάρμακα που προκαλούν προσωρινή εμμηνόπαυση. Η τελευταία επιλογή εφαρμόζεται για σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως εξάψεις, κολπική ξηρότητα, κόπωση και οστεοπενία. Δεν ενδείκνυται για γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Η βασική θεραπεία για συμπτωματικά ινομυώματα είναι η χειρουργική αφαίρεση. Σήμερα, προτιμώνται ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι, όπως η υστεροσκόπηση, η λαπαροσκόπηση και η ρομποτική χειρουργική. Η ινομυωματεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση των ινομυωμάτων με διατήρηση της μήτρας, επιτρέπει τη διατήρηση της γονιμότητας και μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά ή με ανοιχτή επέμβαση, ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση και τον αριθμό των ινομυωμάτων. Μετά την επέμβαση, συνήθως προτείνεται καισαρική τομή σε μελλοντική εγκυμοσύνη.

Οι χειρουργικές μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν είναι:

Λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων

Η λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι της ανοιχτής μεθόδου, καθώς επιτρέπει ταχύτερη ανάρρωση και μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο (1-2 μέρες). Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες γίνεται σε 1-2 εβδομάδες, σε αντίθεση με τις 4-6 εβδομάδες που απαιτεί η ανοιχτή επέμβαση. Υπάρχει επίσης η λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη ινομυωματεκτομή, που με μία μικρή τομή κάτω από 3 εκ., επιτρέπει την αφαίρεση μεγαλύτερων ινομυωμάτων.

Υστεροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων

Η υστεροσκοπική ινομυωματεκτομή αφορά μόνο τα υποβλεννογόνια που προβάλλουν στην κοιλότητα της μήτρας και αφαιρούνται μέσω του τραχήλου με ειδικό ενδοσκόπιο (υστεροσκόπιο). Αντίθετα, η λαπαροσκοπική μέθοδος μπορεί να αφαιρέσει ινομυώματα κάθε είδους και από οποιοδήποτε σημείο της μήτρας. Η υστεροσκόπηση είναι ελάχιστα επεμβατική και επιτρέπει λεπτομερή έλεγχο της ενδομητρικής κοιλότητας. Σε πολύ εκτεταμένες περιπτώσεις και όταν δεν υπάρχει επιθυμία για τεκνοποίηση, η υστερεκτομή προσφέρει οριστική λύση.